Sema funksionisanja Medjubankarskog platnog sistema

Medjubankarski platni sistem, deluje organizovano i pod nadzorom CBK, koji osim kao pracanje i regulisanje ovog sistema takodje direktno ucestvuje u sistemu u njegovo ime i vladinih institucija. Dakle i u medjukljucne funkcije CBK nastavlja da i dalje bude ostvarivanje jednog efikasnog i sigurnog sistema za placanje na osnovu jedne stabilne infrastrukture.

Centralna Banka Republike Kosova (CBK) je vlasnik i operator jedinog Medjubankarskog platnog sistema na Kosovu, Elektronskog sistema medjubankarskog kliringa (ESMK). Ovaj hibridni sistem placanja obradjuje sva prioritetna placanja, individualna placanja, isplate na veliko , Kos-Giro isplate i uplate direktnog zaduzivanja.
ESMK je platforma koja u potpunosti je osnovan na veb/mreza (web-based), i tokom godine rada se pokazao da je jedan odrziv i stabilan sistem, koji se susreo sa preciznoscu sa potrebama bankarskih zajednica i njenih korisnika.

SRB-Trenutno postoje četrnaest (14) direktnih ucesnika u KIPS-u. Ovo uključuje jedanaest (11) komercijalnih banaka i Centralnu banku Republike Kosovo (u svoje ime i Vlade), MFLT/Trezor (za tri institucije) i KPSF. Mikro-finansijske institucije, osiguravajuce kompanije, i.t.d. imaju bankovne racune kod direktnih ucesnika, koji deluju kao njihovi agenti placanja.
Komercijalne banke su povezane sa ESMP preko pozajmljenih linija (od telekomunikacionih kompanija) po topologiji “hub-and-spoke”. Je u zavrsnoj fazi instalacija optickih prediva /linija koje ce zameniti pozajmljene linije (koje ce se koristiti kao rezervna komunikacija).

Poravnanje placanja se vrsi ukljucujuci neto podatke bilansa od ESMP u centralnom bankarskom sistemu CBK (Glavna knjiga). Poravnanje se obavlja u individualnom racunu ucesnika koji se drzi u centralnom bankarskom sistemu CBK (Oracle Flexcube). Vazno je napomenuti da ne postoje posebne racune poravnanja za ucesnike.

CBK kontinuirano prati proces poravnanja, a posebno pazljivo gledajuci da minaimalni nivo na likvidnosti rezerve se ne krsi . Obavezni nivo rezerve za svaku banku je 10% odredjene osnove depozita svake banke, od kojih najmanje polovina (5%) treba da uvek ostane u CBK; to jest u svakom trenutku bankama je dozvoljeno da se spuste u njihove racune do ekvivalentnog iznosa 5%-podsto otpisa, ali ne nize. Ukoliko postoji nedostatak sredstava , banka je duzna da nadje dovoljno sredstava da napuni racun.

ESMP se upotrebljava za domaca placanja sa malu i veliku vrednost. Ovaj sistem obracunava sva prioritetna placanja , pojedinacna placanja, placanja na veliko, Kos-Giro isplate i uplate direktnim zaduzivanjem.

Prioritetna placanja se mogu pokrenuti u bilo koje vreme tokom radnih dana ESMP, i koje se odmah obracunavaju od ESMP na bruto osnovi, u svakom slucaju u roku od 15 minuta nakon prijema uplate. Mogu biti pojedinace uplate ili na veliko. Prioritetne uplate uglavnom se koriste za hitne /vanredne/komercijalna uplate, i mogu se smatrati kao analogne uplate velike vrednosti kao sto je definisano u BIS/CPSS.

Pojedinacna placanja su pojedinacni transferi kredita koji se obicno iniciraju u jednoj u filijali banke od platioca putem naloga za placanje u papirnoj formi. Ovaj nalog unosi se u centralni sistem komercijalne banke a kasnije se salje za kliring ESMP. Platilac placa gotovinom ili sredstvima iz svog bankovnog racuna . Ovaj instrument je uglavnom analogan sa transfera kredita, kao sto je definisano u BIS/CPSS. Ova placanja mogu se koristiti za placanja jedan-prema vise (na primer isplate plate) ili vise –za jedan (koje se uglavnom koriste za konsolidaciju vladinih taksa pre nego sto prodju u CBK od komercijalnih banaka ) Tokom svake sesije kliringa, ESMP razdvaja placanja jedan-za vise, i konsoliduje placanja vise –za jedan, na pojedinacna placanja koje se zatim kliriraju.

Kos Giro placanja efikasniji nacin kojim korisnici mogu da placaju racune. U okviru programa, kao sto su, faturisti javne komunalne kompanijesi, vladine institucije poput carinske sluzbe i Kosovska agencija za imovinu, i t.d.obuhvataju jedan standardizovan formular placanja na kraju svakog racuna koje salju svojim klijentima. Ove standardizovane fakture sadrze podatke o placanju u stampani barkod ,koji se lako skenira od barkoda citac banaka. Nakon skeniranja fakture , placanje se automatski obradjuje od strane banke. Prvi put pristupe u centralni sistem komercijalne banke a nakon toga se procesiraju u ESMP za kliring. Klijent placa gotovinom ili sa sredstvima iz svog bankovnog racuna.

Direktno zaduzivanje je lansiran za koriscenje od strane javnosti u novembru 2009 godine. To je instrument placanja kojim klijenat ovlascuje svoju banku putem kompanije da zaduzi (podize) sredstva direktno sa bankovog racuna . Ovaj instrument predstavlja jedan standardizovani i automatizovani nacin koji odgovara za redovno ponavljanje placanje.

Lista kompanija ucesnice u Semi Kos-Giro

01/09/2024

Preuzmi

Lista kompanija ucesnica u Semi Direktnog zaduzivanja

03/09/2024

Preuzmi

Raspored, tarife i provizije za pruzene usluge ESMK

09/09/2024

Preuzmi